W 2018 r. samorządy i MZ skierowały do oceny 248 programów polityki zdrowotnej, m.in. dotyczące szczepień i walki z otyłością. Rok wcześniej - w 2017 r. - Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji otrzymała ich ponad 400. Spadek dotyczy m.in. programów z zakresu onkologii, walki z próchnicą, szczepień. Co mogło być przyczyną?

Ile samorządowych programów ocenił AOTMiT?

W 2018 roku do Agencji wpłynęło 248 projektów programów polityki zdrowotnej, do których wydano 201 opinii Prezesa Agencji.

W 15 przypadkach sprawa została zakończona bez wydania opinii (kontynuacja zgodnie z art. 48a ust. 5 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub ze względu na błędy formalne). W 2 przypadkach wnioskodawca wycofał prośbę o zaopiniowanie. Do 30 projektów opinie zostaną wydane w 2019 roku.

- Warto zaznaczyć, że w 2018 roku wydano dodatkowo 38 opinii do projektów, które wpłynęły w 2017 roku.  Łączna liczba wydanych opinii w 2018 roku wyniosła zatem 240 - podkreśla Katarzyna Jagodzińska-Kalinowska, Dyrektor Biura Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT).

Czego głównie dotyczyły programy?

Spośród 248 złożonych projektów najwięcej dotyczyło szczepień. 
Najczęściej programy dotyczyły: 

• szczepienia przeciw grypie (48 wniosków, co stanowiło ok. 19 proc. wszystkich projektów w 2018 roku),
• szczepienia przeciw HPV (27 – ok. 11 proc.),
• rehabilitacja, głównie zwiększenie dostępności do świadczeń gwarantowanych (26 – ok. 10 proc.),
• szeroko pojęta onkologia, głównie programy skriningowe (19 – ok. 8 proc.),
• profilaktyka próchnicy (17 – ok. 7 proc.),
• nadwaga i otyłość (16 – ok. 6 proc.),
• wady postawy (13 – ok. 5 proc.),
• in-vitro (10 – ok. 4 proc.).

Ile oceniono pozytywnie?

W 2018 wydano 203 pozytywne lub warunkowo-pozytywne opnie.

Co zmieniło się rok do roku?

W 2018 r. jak już wspomnieliśmy, złożono 248 projektów, natomiast w 2017 r. wpłynęło ich do Agencji 401.

- Należy podkreślić, że rok 2017 był rekordowy. W poprzednich latach liczba przesyłanych projektów wahała się od ok. 200 do ok. 300 (wyjątek: rok 2012 – 370 projektów). Jeżeli chodzi o tematykę to trend jest mniej więcej taki sam. Najczęściej opiniowane są projekty dot. szczepień (przede wszystkim grypa i HPV). Poniżej przedstawiono najczęstsze tematy jakich dotyczyły opiniowane projekty w 2017 i 2018 roku - informuje Katarzyna Jagodzińska-Kalinowska.

Kto przygotował najwięcej projektów?

Najwięcej projektów składały gminy. Rozkład projektów według wnioskodawców wyglądał następująco: 

Gmina – 181

Powiat – 21

Województwo - 38

Minister Zdrowia – 8

Wybory samorządowe i zmiany regulacji

Przy porównywaniu liczby wniosków warto pamiętać, że programy są często wieloletnie. Ponadto w zeszłym roku mieliśmy wybory samorządowe, na których skoncentrowani byli lokalni włodarze, a część mogła wstrzymywać się od decyzji  - bo chodzi o działania długofalowe.  

- Nastąpiły też zmiany w regulacjach. Wcześniej samorząd mógł realizować program mimo negatywnej opinii AOTMiT. W zeszłym roku wprowadzono obligatoryjność posiadania pozytywnej opinii. Poza tym Agencja wprowadziła ostrzejsze regulacje m.in. w zakresie oceny kosztowej projektu, naukowego uzasadnienia programu, monitorowania jego efektów - zwraca uwagę Jerzy Gryglewicz z Uczelni Łazarskiego. Podkreśla, że dzięki temu wyeliminowano część spontanicznych działań, które miały niewielki wpływ na poprawę zdrowotności mieszkańców. 

Więcej programów regionalnych

Na zmiany w programach wpływ mają też decyzje MZ. Można się np. spodziewać, że wpisanie szczepień dla seniorów na listę refundacyjną może zmniejszyć liczbę programów samorządowych - ponieważ w dużej mierze były one kierowane do osób np. powyżej 60 czy 64 roku życia. Niektóre programy, które realizowały gminy czy powiaty, resort zdrowia postanowił wdrażać w skali całego kraju. Inne, realizowane na poziomie regionów, wdrożyły samorządy wojewódzkie wykorzystując często unijne fundusze. 

Aleksandra Kurowska