Raport NFZ: Nadciśnienie tętnicze w Polsce i na świecie

17 Maja 2019, 15:22

Polityka Zdrowotna kontakt@politykazdrowotna.com

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, co trzeci Polak cierpi na nadciśnienie tętnicze. Niestety ponad połowa z nich bagatelizuje zalecenia lekarskie i nie leczy tej przypadłości. Tendencja poprawia się wśród pacjentów dopiero po 60 r. życia.

Nadciśnienie tętnicze jest czynnikiem ryzyka wielu chorób, w tym m.in. udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca, niewydolności nerek, czy retinopatii nadciśnieniowej.

Według danych NCD Risk Factor Collaboration (NCD-RisC) w 2015 roku odsetek dorosłych osób z nadciśnieniem tętniczym wynosił 38,1% wśród mężczyzn oraz 30,6% wśród kobiet. Według wybranych polskich badań epidemiologicznych przeprowadzonych w latach 1997–2017 nadciśnienie tętnicze występuje u od 29% (NATPOL PLUS) do 45% (WOBASZ II) dorosłej populacji oraz nawet u 75% osób w wieku 65 r.ż. i powyżej (PolSenior).

Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia w 2018 r. w Polsce żyło 9,9 mln dorosłych osób z nadciśnieniem tętniczym, którzy stanowili 31,5% dorosłej populacji osób. W latach 2013–2018 standaryzowany współczynnik chorobowości rejestrowanej spadł z 305 do 292 chorych na 1 000 ludności.

Świadczenia w zakresie nadciśnienia tętniczego

W 2018 roku z rozpoznaniem głównym lub współistniejącym nadciśnienie tętnicze zrealizowano 20,4 mln porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej , 2,8 mln porad w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz 877 tys. hospitalizacji w ramach lecznictwa szpitalnego. Dla 344,5 tys. pacjentów zrealizowano świadczenia w innych rodzajach świadczeń, z czego 30,5 tys. pacjentów nie pojawiło się w POZ, AOS lub LS w tym samym roku. W porównaniu do 2013 r. liczba porad w ramach POZ z rozpoznaniem nadciśnienie tętnicze zmniejszyła się o około 6 mln (ponad 23% w stosunku do 2013 r.), liczba hospitalizacji spadła o około 55 tys. (blisko 6%). Wzrosła natomiast liczba porad w AOS o około 605 tys. (ponad 28%)

Warty uwagi jest fakt rosnącej liczby świadczeń z rozpoznaniem nadciśnienie tętnicze (głównym lub współistniejącym) w ramach rodzaju świadczeń ratownictwo medyczne. W 2018 roku dla 203,5 tys. pacjentów zrealizowano 240,0 tys. świadczeń w tym rodzaju świadczeń. W stosunku do 2013 roku liczba tych świadczeń wzrosła o 13%.

Czynnikami podwyższającymi ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego są m.in:

nieodpowiedni tryb życia,
otyłość
palenie papierosów,
nadwaga,
brak aktywności fizycznej,
spożywanie dużej ilości alkoholu,
genetyka

W przypadku źle leczonego lub nieleczonego nadciśnienia istnieje duże ryzyko wystąpienia powikłań, do których zaliczamy m.in.: rozwój miażdżycy, zawał serca, pogorszenie wzroku i czynności nerek, czy udar mózgu.

W latach 2013–2018 sprawozdanych zostało 167,4 mln świadczeń, przy których wskazano nadciśnienie tętnicze jako główne lub współistniejące. Jako choroby współistniejące przy świadczeniach z powodu nadciśnienia tętniczego najczęściej sprawozdawano:

• E78 Zaburzenia przemian lipidów i inne lipidemie (17,5% świadczeń), • E11 Cukrzyca insulinoniezależna (14,6%), • I25 Przewlekła choroba niedokrwienna serca (12,5%), • I48 Migotanie i trzepotanie przedsionków (8,3%), • E66 Otyłość (7,2%), • I50 Niewydolność serca (7,1%), • N18 Przewlekła niewydolność nerek (6,5%), • I70 Miażdżyca (5,6%).

Ile kosztuje nas nadciśnienie tętnicze?

W 2018 r. w systemie publicznym świadczenia z powodu nadciśnienia tętniczego zostały udzielone dla blisko 5,8 mln dorosłych osób, a łączny koszt udzielonych świadczeń wyniósł 258,3 mln zł.

Dodatkowo, w latach 2013–2018 koszt udzielenia świadczeń z powodu nadciśnienia tętniczego w AOS wzrósł z 103,5 mln zł w 2013 r. do 132,7 mln zł w 2018 r. (wzrost o 28%). Z kolei koszt świadczeń udzielonych z powodu nadciśnienia tętniczego w leczeniu szpitalnym spadł z 128,2 mln zł w 2013 r. do 104,1 mln zł w 2018 r. (spadek o blisko 19%).

Pacjenci nie stosują się do zaleceń lekarzy

Autorzy raportu podkreślają, że w leczeniu chorób przewlekłych, w tym nadciśnienia tętniczego, niezwykle ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem, w szczególności stosowanie się do zaleceń medycznych w zakresie przyjmowania leków. Nieprzestrzeganie zaleceń może polegać na nieregularnym przyjmowaniu leków, stosowaniu niewłaściwej dawki lub zaprzestaniu terapii. Natomiast aby osiągnąć założone cele terapeutyczne chory powinien przestrzegać zaleceń lekarskich w co najmniej 80 proc.

Z danych NFZ wynika, że mniej niż 50% chorych na nadciśnienie tętnicze, którzy samodzielnie przyjmują leki, zgłasza się po kolejną porcje leków po pół roku leczenia. Ponadto co czwarty pacjent (24,3%) z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego w w ogóle nie wykupuje zaleconej recepty na leczenia nadciśnienie tętnicze.

Na podstawie danych sprawozdawczych Narodowego Funduszu Zdrowia podjęto próbę oszacowania poziomu stosowania się do zaleceń lekarskich na przykładzie leków z substancją czynną ramiprilum

Nie obserwuje się istotnych różnic między płciami—różnica na poziomie 1 pp.

Wyraźne różnice w stosowaniu się do zaleceń lekarskich są pomiędzy wiekiem pacjentów . Wraz z wiekiem rośnie udział grup pacjentów z wysokim wskaźnikiem realizowania zaleceń (od 80%–100%). W szczególności, powyżej 66. roku życia, dużą wagę do zaleceń lekarza przykłada prawie 50%, zaś niską około 20%.