Należy stworzyć całościowy system wsparcia i opieki psychologicznej.
Politycy przypominają sobie o tym jak ważna jest pomoc psychologiczna, o tym jak ważne byłoby stworzenie sprawnie działającego systemu opieki psychologicznej, w sytuacjach kryzysowych, w przypadku klęsk żywiołowych, wybuchu gazu, katastrof górniczych, obecnie w sytuacji kryzysu psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej - przypominają psycholodzy z Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów.
Psycholodzy alarmują: mamy lawinowy wzrost samookaleczeń, samouszkodzeń, prób samobójczych i dokonanych samobójstw wśród dzieci i młodzieży. Coraz częściej młodzi ludzie sięgają również po substancje psychoaktywne.
Reforma psychiatrii dzieci i młodzieży jest bardzo potrzebna, ale nie można niszczyć i zamykać oddziałów psychiatrii dziecięcej i młodzieżowej w której teraz udzielana jest pomoc, nie można zmniejszać kontraktów i finansowania poradni zdrowia psychicznego.
- Nie zaczynajmy od likwidowania, bo kryzys się pogłębi - ostrzegają. I dodają - twórzmy nowe miejsca, nowe etaty dla psychologów.
- Zasoby psychologiczne w naszym kraju nie są wykorzystywane, mało tego są marnotrawione. Większość psychologów jest bardzo dobrze wyedukowanych, ponad połowa pracujących w ochronie zdrowia ma ukończone całościowe 4 letnie kursy psychoterapii, wielu ma ukończone specjalizacje z zakresu psychologii klinicznej, większość ma ukończone różne szkolenia podyplomowe przydatne w pracy z młodymi pacjentami - przypomina związek zawodowy. I zaznacza, że w obecnym systemie za wszystkie te kursy, specjalizacje, szkolenia psycholodzy musieli i muszą płacić sami.
Podstawa to profilaktyka
System pomocy psychologicznej, jako element pomocy młodym ludziom z problemami psychicznymi, wymagałby udrożnienia „najwęższych gardeł”. Należy zacząć od zwiększenia dostępności uczniów szkół do psychologa.
- Obecnie w prawie połowie szkół nie ma psychologów w ogóle, średnio na jednego psychologa w szkole przypada ok. 1700 uczniów - twierdzi OZZP. Zaznacza, że pierwszymi osobami, które stykają się z problemami dziecka są rodzice, nauczyciele, rówieśnicy, lekarze POZ. To te osoby potrzebują psychoedukacji i to zadanie dla nowych Poradni Psychologiczno-Środowiskowych.
- Potrzebne jest upowszechnienie informacji, które sygnały i objawy należałoby sprawdzić dokładnie, zdiagnozować u psychologa, które z nich mogą wymagać objęciem specjalistyczną opieką psychologiczną. Część sygnałów i objawów u dzieci jest bardzo widoczna, część natomiast trudno zauważyć – wtedy wymagana jest większa czujność - zwracają uwagę psycholodzy z OZZP.
Publiczna opieka psychologiczna staje się fikcją
Odpływ psychologów z sektora publicznego do prywatnego spowodowany jest niskimi pensjami, brakiem finansowania podnoszenia kompetencji oraz dewaluacja prestiżu zawodu psychologa.
- Czas oczekiwania na pierwszą konsultację ciągle się wydłuża, czekanie na objęcie regularną opieką psychologiczną w przypadku kryzysu psychicznego jest nie do przyjęcia – dlatego rodzice decydują się zapłacić za usługi psychologów - zwraca uwagę OZZP.
BY psycholodzy wrócili do publicznego systemu potrzebny jest wzrost płac, niższy koszt szkoleń (pokrywanie kosztów przez MZ) i większy dostęp do specjalizacji z zakresu psychologii klinicznej, psychoterapii dzieci i młodzieży, psychoseksuologii oraz uznanie psychologa pracującego w ochronie zdrowia (posiadającego te specjalizacje) za zawód medyczny. Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na prestiż zawodu jest brak umocowani a prawnego – brak czynnej Ustawy o zawodzie psychologa.
Sztaby kryzysowe
Jak uważają psycholodzy, w ramach nowych poradni mogłyby pojawić się „Sztaby Kryzysowe”, takie „Pogotowie Psychologiczne”. Grupy gotowe do udzielania szybkiej pomocy w sytuacjach nagłych, masowych kryzysach.
Ważne, aby nowo powstające placówki nie wchodziły w kompetencje już istniejących miejsc. Psycholodzy szkolni, psycholodzy pracujący w różnych typach poradni mają zupełnie inny zakres działania.
Psycholodzy szkolni mogą jedynie dokonywać przesiewowej oceny ze względu na brak metod diagnostycznych i możliwości zachowania poufności.
W poradniach psychologiczno-pedagogicznych diagnozuje się głównie zaburzenia szkolne, specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka, czytania, pisania, umiejętności arytmetycznych. Psycholodzy w tym typie poradni diagnozują specyficzne potrzeby edukacyjne, orzekają potrzeby nauczania w trybie indywidualnym lub w trybie terapeutycznym. Dziś psycholodzy w tych poradniach są już bardzo przeciążeni.
Ogólnopolski Związek Zawodowy Psychologów jutro będzie przedstawiać te postulaty u RPO.
Aleksandra Kurowska
